احتمالاً نام کاروانسرای شاه عباسی را زیاد شنیده‌اید. مجموعه‌ای از کاروانسراها که در مناطق مختلف ایران ساخته شده‌اند و به کاروانسرای شاه عباسی معروف هستند و تعدادشان به ۹۹۹ عدد می‌رسد. روایتی جالب درباره تعداد این کاروانسراها وجود دارد.

می‌گویند شاه عباس هزار کاروانسرا ساخت ولی مشاوران پیشنهاد دادند تا یکی از آنها را خراب کند و ۹۹۹ کاروانسرا باقی بماند چرا که این عدد در نظر مردم بزرگتر و با ابهت‌تر از هزار است. البته همه این ۹۹۹ کاروانسرا درزمان صفویه ساخته نشده است و قدمت بعضی از آنها به پیش از این دوره می‌رسد. کاروانسرای ده نمک گرمسار یکی از این ۹۹۹ کاروانسراست.

تاریخچه و موقعیت جغرافیایی کاروانسرای ده نمک گرمسار

در فاصله ۱۶۴ کیلومتری تهران، در جاده سمنان، و حدود ۴۵ کیلومتری گرمسار روستای کوچکی به نام ده نمک قرار دارد. در ابتدای این روستا به تابلوی بزرگی که روی آن نوشته شده است: «به کاروا‌نسرای عباسی ده نمک خوش آمدید» بر می‌خورید. تاریخ احداث این کاروانسرا به دوره صفویه بازمی‌گردد. این کاروانسرا که در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده، امروزه به اقامتگاه بوم‌گردی تبدیل شده است .کاروانسرای ده نمک با قدمتی ۵۰۰ ساله در زمینی به مساحت ۴۰۰۰ متر مربع و زیربنای ۳۵۰۰ متر مربع بصورت همکف بنا شده است.نکته مهمی که راجع‌به کاروا‌نسرای عباسی ده نمک وجود دارد قرار گرفتن آن در مسیر راه ابریشم است. کاروان‌سرای عباسی ده نمک در گذشته یکی از مهم‌ترین کاروا‌‌ن‌سراهای این مسیر تاریخی بوده است. فضای کلی این کاروان‌سرا مثل بقیه کاروان‌سراهای دوره عباسی شامل یک حیاط مرکزی بزرگ و حجره‌هایی که دورتادور حیاط کنار هم قرار گرفته‌اند است. این کاروانسرا به دلیل موقعیت چغرافیایی که دارد به عنوان مکانی برای افرادی که می‌خواهند آسمان شب را رصد کنند بسیار مناسب است. بام این مجموعه معمولاً پذیرای تعداد زیادی از افرادی است که به رصد ستارگان و دیدن آسمان شب علاقه دارند.

معماری کاروانسرای ده نمک گرمسار

معماری بنای کاروانسرای شاه عباسی را میتوان اینگونه توصیف نمود، این بنا داری سردر ورودی با چهار ایوان و ۲۴ حجره در طرفین و یک شاه نشین می باشد . در جوار آن آب انباری که تقریبا سالم است و یک یخچال قدیمی وجود دارد ، کاروانسرای شاه عباسی ده نمک در ارتفاع ۱۰۲۱ متری سطح دریا بنا شده و از نوع کاروانسرای چهار ایوانی می باشد. از دیگر قسمتهای  کاروانسرای شاه عباسی می توان به شترخوان زیبای دور کاروانسرای شاه عباسی  ، برجهای دیدبانی چهارگانه بیرون از کاروانسرا و بار انداز در چهار گوشه آن نام برد در قسمت جنوبـی آن تالاری معروف به نام شاه نشین قرار دارد. کاروانسرای شاه عباسی  چهار گوش(مربع) است و بنای آن از آجرهای خطائی ساخته شده است کاروانسرای شاه عباسی حاضر در تقسیم بندی کاروانسراها از نوع حیاط دار می باشد دارای ۲۴ حجره با یک اطاق حدودا ۳ در ۲ که جهت اسکان مسافران در تابستان و زمستان از آن استفاده می کرده اند می باشد اندرون بنا محوطه بزرگی است که گرداگرد آن دارای اطاقهای کوچک و یک درب بدون روزن با پوشش آجری مشهود است .و در قسمت شمالی آن یک صـحن بزرگ با طاق مشاهده می گردد . در قسمت پشت ساختمانهای درون حیاط به صورت غلام گردشی طویله های بزرگی برای چهار پایان و مکانی برای خواب و پخت و پز دیده می شود . نکته مهم و قابل توجه اینکه آب مورد نیاز ساکنان کاروانسرای شاه عباسی بوسیله آب انبارهایی که در کنار جاده قرار داشته تأمین می شده است معماری زیبای این ساختمان جالب و شگفت انگیز از شاهکارهای عصر خود بشمار می رود . در بدنه داخل ایوان ورودی از قسمت جنوب جای کتیبه تاریخی است که توسط سود جویان اموال فرهنگی به سرقت رفته استکه حیاط مرکزی‌اش بیانگر معماری ایرانی آن است. درضلع غربی کاروانسرا یک یخچال قدیمی نیز وجود دارد. کاروانسرای ده نمک چندسال پیش مرمت شده و به بخش خصوصی بعنوان مکان پذیرائی واگذار شده بود به همین دلیل کلیت کاروانسرا حفظ شده است. اتاق‌های کاروانسرا به ۲ دسته تقسیم می‌شوند. اتاق‌هایی کوچکتر هستند و مشخص است مورد استفاده مسافران عادی بوده و یک بخش دیگر اتاق‌هایی به شکل سالن که مقامات از آنها استفاده می‌کردند.

کاروانسرای ده نمک گرمسار در طول سال پذیرای گردشگران و تورهای داخلی و خارجی زیادی است. معماری باشکوه، شب پرستاره کویر، موسیقی و غذای محلی و وجود دو تلسکوپ حرفه ای جهت رصد اجرام آسمانی، کاروانسرا را به هدف مهم گردشگری داخلی و خارجی تبدیل کرده است. 

جهت خرید کروکی کاروانسرای ده نمک میتوانید از طریق لینک زیر اقدام کنید:

نقشه اتوکد کاروانسرای ده نمک